Kuronowie (Kurowie) byli rdzenną ludnością zamieszkującą od VII-IX wieku Mierzeje Kurońską, która zresztą od nich właśnie zaczerpnęła swoją nazwę. Było to jedno z licznych plemion Prusów, którzy przez wiele lat opierali się chrystianizacji wraz z innymi grupami tworzącymi średniowieczną Litwę. Ostatecznie zostali pokonani przez Krzyżacki Zakon Kawalerów Mieczowych (Inflancki) i wchłonięci / zasymilowani z otaczającymi ich pozostałymi ludami Wielkiego Księstwa Litewskiego. Wpis, który teraz czytacie, miał dotyczyć właśnie historii Kuronów, ale gdy okazało się, że to nie jest ich cmentarz to koncepcja na artykuł straciła zupełnie sens. Może kiedyś, może przy innej okazji…

Groby na cmentarzu etnograficznym w Nidzie są bardzo charakterystyczne, nietypowe, drewniane (to tzw. krikštai) – więc łatwo wpadłem w pułapkę życzeniowego myślenia. Bez problemu uległem przeświadczeniu, że skoro widzę coś dziwnego, nieznanego mi – to pewnie należy to do zaginionego ludu. Dopiero kiedy przyjrzałem się napisom wybitym na grobach zrozumiałem, że pochodzą one z zupełnie innej epoki – od zniknięcia  z tego miejsca Kuronów dzieli je kilkaset lat. Niemniej forma całego cmentarza idealnie pasuje do koncepcji czegoś co było, a już go nie ma.

Wspomniany Krikštas to najstarsza forma nagrobków na Litwie, wykonana z grubych, przyciętych desek. Jej kształt przypomina drzewo, a boki często zdobią sylwetki ptaków. Ten typ pomnika grobowego służy o wiele szerszemu celowi niż tylko identyfikacja zmarłego. Uważa się, że łączy on oddzielne światy wszechświata – życia i życia pozagrobowego – i oznacza duchowy symbol ścieżki dla odchodzącej duszy do niebiańskich królestw.

Krikštas pojawiły się na litewskich grobach na początku XVI wieku. Umieszczano je u stóp grobów, a kij musiał sięgać do dna grobu. Wierzono, że pomagało to zmarłemu wstać, gdy rozpoczynało się zmartwychwstanie.  Drewno i styl tych nagrobków różnią się w zależności od płci. W przypadku mężczyzn wybierano męskie gatunki drzew, takie jak dąb, jesion i brzoza. W przypadku kobiet kij wykonywano z lipy, topoli lub świerka. Męskie nagrobki zdobiono rzeźbionymi głowami końskimi, a żeńskie ptakami. Później, począwszy od XVIII wieku, zaczęto używać innych wzorów, takich jak rośliny, serca i różne symbole.

Praktyka krikštai  zanikła w XIX wieku, kiedy krzyże stały się bardziej popularnymi znacznikami. Tradycja ta została od tamtego czasu przywrócona w niektórych regionach. 

Źródło merytoryczne tekstu: www.visitneringa.com